Međunarodni dan biodiverziteta – 22. maj

Generalna skupština Ujedinjenih nacija proglasila je 22. maj za Dan zaštite biodiverziteta u cilju podizanja svijesti građana i povećanja razumijevanja značaja njegovog očuvanja i održivog korišćenja.

Stručnjaci upozoravaju da bi, ako izumiranje vrsta bude nastavljeno po sadašnjoj stopi, tokom narednih 30 godina moglo da nestane 20 posto današnjih vrsta flore i faune, što bi moglo da se uporedi jedino sa katastrofom koja se dogodila prije 65 miliona godina kada su nestali dinosaurusi.

Očuvana biološka raznovrsnost doprinosi regulaciji klime, umanjuje efekat gasova staklene bašte, održava kvalitet vazduha i vode, te kontroliše suše i poplave.

Na Samitu o zaštiti životne sredine i održivom razvoju u Rio de Žaneiru 1992. usvojena je Konvencija o biološkoj raznovrsnosti kojom je potvrđen opšti konsenzus da je biodiverzitet temelj zdrave životne sredine i održivog razvoja. Stručnjaci upozoravaju da bi, ako izumiranje vrsta bude nastavljeno po sadašnjoj stopi, tokom narednih 30 godina moglo da nestane 20 posto današnjih vrsta flore i faune, što bi moglo da se uporedi jedino sa katastrofom koja se dogodila prije 65 miliona godina kada su nestali dinosaurusi.

Povodom  Međunarodnog dana biodiverziteta (22. maj – utorak), i Međunarodnog dana evropskih parkova, (24. maj – četvrtak), ulazak u svih pet nacionalnih parkova Crne Gore tim danima je besplatan.

Deset zanimljivosti koje niste znali o drveću

Čuvari istorije, prirode i živog svijeta ponosno se uzdižu planetom stotinama miliona godina, a naučnici još uvijek pokušavaju da dokuče njihove tajne… Srećom, neke od njih su otkrivene.

Svako drvo je živ organizam koji brine o sebi, ali i o drugom, “komšijskom” drveću. Neke radnje i procesi koji se mogu uočiti kod nekih vrsta drveća tokom njihovog životnog vijeka zaista oduzimaju dah…

  1. Drveće može da eksplodira

Jedna vrsta mlečike koja živi u tropskim predjelima (Hura Crepitans) u svakom svom dijelu sadrži otrovne komponente. Sjeme ovog drvete eksplodira toliko jako da može da povrijedi životinje i ljude koji mu se nađu u blizini. Iako je ovo pozitivno, ukoliko imamo na umu razmnožavanje, sam čin eksplozije može biti fatalan po život. Zbog svog neobičnog svojstva još se naziva i Drvo dinamit.

  1. Jedna vrsta ima neobične čuvare

Na bagremovom drvetu žive i njegovim sokovima se hrane mravi koji ga čuvaju od drugih bića u prirodi, recimo biljojeda. Na taj način mravi dobijaju kvalitetnu hranu, a drvo svoje lične čuvare.

  1. Drvo samoubica

Novootrkivena vrsta palminog drveta mora da uvene da bi se razmnožavala. Ovo drveće troši mnogo energije kako bi privuklo oprašivače, prije svega je umire vrlo brzo nakon razvoja plodova. Deblo je visoko oko 18 metara, a široko oko pet metara, dok njegovo lišće raste tako da formira oblik piramide.

  1. Da li su ova stabla besmrtna?

Drveće spada u najstarije žive organizme na našoj planeti. U Švedskoj postoji jela koja potiče još iz ledenog doba. Tajna dugovječnosti ovog drveta je u njenoj misterioznoj sposobnosti da klonira samu sebe. Kada deblo izumre, odmah izraste novo, tako da je u suštini najstariji dio ove jele njen koren.

Na Siciliji živi najstarije kestenovo drvo na svetu i drži Ginisov rekord u širini stabla koja iznosi 58 metara.

  1. Drveće koje samo sebe đubri.

Istraživači su otkrili specifičnu sposobnost drveća koja se ispoljava kada se stablo isiječe. Panj koji ostaje privlači azot iz vazduha kako bi nahranio prostor oko sebe – tlo i travu. Ova sposobnost je najizraženija kod drveća koje raste u tropskim šumama. Što se tiče načina koji hrane sebe, primijećeno je da takva stabla upijaju ugljenik, koji im pomaže u regeneraciji.

  1. Drveće može i samo sebe liječi

Kako bi živele što duže i bilo zdravo, neke vrste drveća same odbacuju svoje oboljele djelove. Ovom metodom drvo zaustavlja širienje bolesti i svoju energiju i hranljive materije koristi za izdanke.

  1. Drveće je u stanju i da plače

Francuski naučnici su zabilježili zvuk koji drveće proizvodi kada prolazi kroz bol ili stres, a on podsjeća na zvuk mjehurića. Naime, tokom sušnih perioda, drveće izvlači tečnost iz svih svojih delova, a ono što čujemo je proces “plakanja” koji stručnjaci nazivaju kavitacijom.

  1. Drveće koje pamti

Tokom proučavanja topola, naučnici su došli do zaključka da određene vrste reaguju na svoje okruženje na osnovu pređašnjeg iskustva. Naravno, riječ je o molekularnom iskustvu. Naučnici su, naime, isjekli djelove stabla s dvaju različitih stabala, ali svi procesi koji su uslijedili odvijali su se na identičan način. Važan zaključak je da drveće pamti uslove u kojima je nastalo i da svoju memoriju koristi i kada se nađe na drugačijem terenu.

  1. Govor lišća

Komunikacija između drveća odvija se i ispod tla, smatraju eksperti. Ekolog Suzan Simar došla je do otkrića da drveće komunicira preko korijena. Uz pomoć simbiotičkih gljivica, drveće može da razmjenjuje neophodne materije. Simarova je, takođe, opisala i fenomen “majke drveta”. To drveće je obično veliko i staro i obično je povezano je s drugim drvećem tako da na neki način simboliše srce šume.

  1. Zapaljivo drveće

Drvo eukaliptusa stvara zapaljiv sloj na površini tla. Ukoliko bi buknula vatra, požar bi za nekoliko minuta zahvatio čitavu šumu. Godine 1991, u jednom takvom požaru je poginulo 25-oro ljudi i izgorelo tri hiljade domova na brdima Berkli (popularno: Oklandska brda) u Kaliforniji.

http://www.nationalgeographic.rs/vesti/6228-10-neverovatnih-stvari-po-kojima-drvece-podseca-na-ljude.html?p=1