5 ekoloških rezolucija za ovu godinu

Piše: Tamara Nenadić

 

Život od prirodnih materijala

Čekala sam da se utisci slegnu, da nas sve prođe ta novogodišnja euforija i da se sa liste precrtaju sve one rezolucije koje nisu preživele ni do drugog januara. Sada je vreme da se prave planovi za ovu godinu, da se fokusiramo na to šta zapravo želimo da uradimo tokom nje i kakve promene da primenimo na dosadašnji stil života. Moj vam je savet da izbegavate velike ideje koje brzo padaju u vodu i da se osvrnete na sitnice, male korake kojima ćete stvarno stići na željenu destinaciju. Evo pet ekoloških promena kojima, ne samo da ćete promeniti sebe i svoj život na bolje, već i uraditi nešto dobro za prirodu, kao i uticati na ljude oko vas.

Spakujte ceger

Ono što bih želela da sada uradite jeste da na minut prestanete sa čitanjem, ustanete i pronađete ceger, savijete ga i stavite u tašnu, ako vam on ipak nije pri ruci onda zabeležite negde i nabavite već jednom taj ceger. Kako biste se osigurali da ga ne zaboravite sledeći put kada krenete u kupovinu, možete spakovati po jedan u svaku torbu koju koristite, jedan ostaviti u automobilu i obavezno ga ponovo spakujte kada sa kupovinom završite.

Zamenite sve obične sijalice LED sijalicama

LED sijalice dugotrajnije su od običnih (neke mogu trajati i do 25 godina) i troše 40% manje električne energije, a kvalitet svetla je potpuno isti. LED sijalice jesu skuplje od običnih, ali ako pogledate širu sliku, korišćenjem ovakvih sijalica ipak ćete uštedeti na godišnjem nivou.

Počnite da planirate svoje obroke

Koliko god vam zvučalo naporno i besmisleno, pola sata koje uložite u planiranje obroka, kupovine namirnica i kuvanje potpuno će vam promeniti život. Na ovaj način izbegavate bacanje hrane, postajete svesni kakva je vaša ishrana zapravo i koliko novca trošite na istu. Otpad u vidu hrane koji se proizvede na globalnom nivou dovoljan je da nahrani 1 milijardu ljudi, a sva ta hrana koju ne jedemo završiće na deponiji gde se vremenom razgrađuje i pretvara u destruktivan gas, metan.

Smanjite količinu plastičnih pakovanja

Flašica vode koju ćete poneti od kuće, jedna veća kesa pirinča umesto tri manje ili taj ceger koji ste konačno poneli sa sobom samo je par malih navika kojima možete mnogo promeniti. Plastika je naš veliki neprijatelj, ne samo da zagađuje okolinu već se za njenu proizvodnju godišnje troši 12 miliona buradi nafte. Plastični otpad takođe ubija milione ptica, hiljade morskih kornjača i kitova svake godine.

Informišite se

Pročitajte nekoliko tekstova o tome kako ugrožavate prirodu, koje promene možete uneti u svoju svakodnevnicu kako biste izbegli globalno zagrevanje ili izumiranje određenih vrsta. Raspitajte se kojim ekološkim projektima u vašoj okolini se možete priključiti i podelite sve ekološke novosti i promene za koje saznate sa prijateljima i porodicom.

Ako planirate da uradite ovih pet sitnih stvari u novoj godini, sledeće ćete pronaći cebe na neprepoznatljivom mestu, usred potpuno drugačijeg, boljeg života. Ako uradite samo jednu, ipak pomažete prirodi, sebi i onima oko sebe.

 

5 ekoloških, novogodišnjih rezolucija

/by

Antarktik – Enciklopedija životne sredine

Peti najveći kontinent na planeti, asimetrično smješten oko Južnog pola. Devedeset osam posto ove kopnene mase, koje pokriva oko 13,8 miliona km2, pokriveno je sniježnim i ledenim pločama do prosječne dubine od 2 km. Ovaj kontinent prima vrlo malo padavina, manje od 12 cm godišnje, a najniža temperatura na svijetu zabilježena je na Antarktiku -89 ° C.

Izložene obale i unutrašnjosti planinskih vrhova podupiru život samo u obliku zvijezda, dvije vrste biljaka cvjetanja i nekoliko vrsta kukaca. U oštrom kontrastu, okean koji okružuje antarktički kontinent jedno je od najbogatijih svjetskih morskih staništa. Hladna voda bogata kiseonikom i hranjivim materijama podržava populaciju fitoplanktona i rajčice Antarctica krill, izvor hrane za legendarni broj kitova, pečata, pingvina i ribe regije.

Tokom devetnaestog i početkom dvadesetog vijeka, kitolovci su teško osiromašili antarktičke populacije morskih sisara. U posljednjim desetljećima populacije kitova i pečata počele su se oporavljati, ali interes je narastao u novim sredstvima, posebno nafte, minerala, ribe i turizma.

Funkcionalna granica Antarktika je buka turbulentnih okeanskih struja i visokih vjetrova koji kruže kontinentom na oko 60 stepeni južne širine. Taj je prsten poznat kao zona konvergencije Antarktike. Turbulencija oceana u ovoj zoni stvara prepreku obilježenu oštrim razlikama u slanosti i temperaturi vode. Antarktička morska staništa, uključujući granicu populacija krila, ograničeni su konvergencijom.

Od 1961. godine Antarktički ugovor je stvorio okvir za međunarodnu saradnju i kompromis u korištenju Antarktika i njegovih resursa. Ugovor zadržava Antarktik kontinent za mirno naučno istraživanje i zabranjuje sve vojne aktivnosti. Nuklearne eksplozije i radioaktivni otpad također su zabranjeni, a ugovor ne priznaje niti uspostavlja teritorijalne tvrdnje na Antarktiku. Međutim, niti jedan ugovor ne sprečava tvrdnje prije 1961., od kojih sedam postoji. Nadalje, neki potpisnici ugovora, uključujući Sjedinjene Američke Države, zadržavaju pravo na podnošenje zahtjeva kasnije. Trenutno Sjedinjene Države ne raspolažu teritorijalnim tvrdnjama, ali ima nekoliko stalnih postaja, uključujući jednu na Južnom polu. Pitanja teritorijalne kontrole mogu postati značajna ako bi naftni i mineralni resursi postali ekonomski nadoknadivi. Primarni izvori koji su trenutno iskorišteni su riba riba i kril. Kamata na naftu i mineralne sirovine porasla je u posljednjim desetljećima, osobito tijekom 1973. godine “naftne krize”. Međutim, troškovi i težine izvlačenja i prijevoza do sada su iskorištavali neekonomično.

Ljudska aktivnost donijela je niz opasnosti za zaštitu okoliša na Antarktiku. Ekstrakcija nafte i minerala mogla bi ozbiljno ugroziti stanište morskog podmorja i kopneni pingvin i pečat. Rastuća i uglavnom nekontrolirana ribarska industrija može prouzročiti gubitak populacije riba i krila u antarktičkim vodama. Parabola o tragediji zajednica čini se zlokobno prikladnom za ribolov na Antarktici, koji je već gotovo eliminirao mnoge vrste kitova, pečata i pingvina. Kruti otpad i izlijevanje nafte povezane s istraživačkim postajama i turizmom predstavljaju dodatnu prijetnju. Iako Antarktika ostaje bez “trajnog naselja”, na kontinentu se održavaju 40 znanstvenih istraživačkih centara tijekom cijele godine. Stanovništvo tih baza iznosi gotovo 4.000. Godine 1989. Antarktik je imao prvu nestašicu nafte kada je na rubu zaletio Argentinski brod za opskrbu, koji je nosio turiste i 170.000 gal (643.500 l) dizelskog goriva. Proliveno gorivo uništilo je obližnju uzgojnu koloniju Adele pingvina (Pygoscelis adeliae). S više od 3000 krstarenja brodova koji dolaze godišnje, više izlijevanje čini neizbježnim.

Turisti sami predstavljaju daljnju prijetnju pingvina i pečata. Posjetitelji su optuženi za uznemirujuće uzgojne kolonije, što ugrožava opstanak mladih pingvina i pečata.

Inače, uspjeli smo početi zagađivati i nenaseljeni kontinent

I Antarktik je zagađen mikroplastikom i štetnim hemikalijama, otkrili su aktivisti Greenpeacea.

Mikroplastika, sićušne čestice plastičnog otpada koji se raspada u svjetskim morima, pronađene su u vodama i snijegu Antarktika. Naučnici su se nadali da je zaleđeni kontinent pošteđen zagađenja plastikom, ali ipak ne postoji mjesto na planeti do koje plastika nije stigla.

U sedam od osam uzoraka koje je uzela Greenpeace organizacija početkom godine, tokom tromjesečne ekspedicije, pronađeni su tragovi mikroplastike koji su došli iz tekstila ili ribarskih mreža.

Otrovne hemikalije su pronađene u osam od devet uzoraka snijega.

Pronađene hemikalije se koriste u odjeći za spoljne uslove, a u životnoj sredini se zadržavaju godinama.
„Antarktik se čini kao netaknuta divljina, no čak je i taj kraj svijeta već zagađen otrovima iz tekstilne industrije i ostacima plastičnog ludila“, istakao je Tilo Mak, stručnjak za okeane iz te ekološke organizacije.

Zagađivači se prenose vjetrom i morskim strujama i decenijama ostaju u životnij sredini. Kroz lanac ishrane mogu završiti u želucima životinja poput pingvina, tuljana ili kitova.

Više od 8 miliona tona plastike svake godine završi u okeanu svake godine.

“Svugdje u našim okeanima možete pronaći plastiku, od Antarktika, preko najdubljih okeanskih brazdi do Arktika”, rekao je Maack.

“Vlade moraju inicirati i implementirati mjere na nivou proizvodnje kako se ti zagađivači ne bi uopšte ni pojavljivali u okeanu”, zaključio je predstavnik organizacije.

 

/by

Skriveni ekosistem Zemlje

 

 

Naučnici su otkrili ogroman podzemni ekosistem sa milijardama mikroorganizama, dvostruko veći od svetskih okeana

Tekst: Ivana Nikolić

Izgleda da je Zemlja daleko više “živa” nego što smo to mogli da naslutimo. Ovo dokazuju i tzv. deep life studije, koje proučavaju dubinu Zemlje i njen sastav.

Tako se u najnovijoj studiji međunarodnog tima naučnika iz projekta Deep Carbon Observatory tvrdi da – bez obzira na ekstremnu temperaturu, mrak, jak pritisak i ograničene resurse – podzemnu biosferu čini između 15 i 23 milijarde tona mikroorganizama.

Istraživači koji su predstavili rezultate studije sredinom decembra na redovnom godišnjem sastanku Američke geofizičke unije kažu da raznolikost vrsta podzemlja može da se poredi sa Amazonom ili Galapagosom, ali, za razliku od tih mesta, njeni podpovršinski delovi tek treba da se istraže.

„To je kao da ste pronašli jedan čitav rezervoar života na Zemlji“, kaže Karen Lojd sa Univerziteta u Tenesiju, u Noksvilu.

„Mi stalno otkrivamo nove vrste života. Mnogo je više života unutar Zemlje nego što je na njenoj površini“, dodaje profesorka.

Lojd je samo jedna od hiljadu naučnika iz čak 52 zemlje sveta, koji se bave disciplinama od geologije i mikrobiologije do hemije i fizike i koji na ovom projektu rade gotovo čitavu jednu deceniju.

Tim istraživača uzimao je uzorke iz bušotina dubokih preko pet kilometara, kao i iz podvodnih bušotina kako bi konstruisao modele ekosistema i procenio koliko ugljenika organskog porekla ima u unutrašnjosti Zemlje. Rezultati govore da se 70 odsto Zemljinih bakterija i arheja nalazi ispod njene površine.

Međunarodni tim istraživača tvrdi da je uspeo da dođe do ovih otkrića zahvaljujući razvoju tehnologije i instrumenata koje koriste, a to su bušilice koje prodiru duboko ispod Zemljine kore i usavršeni mikroskopi zahvaljujući kojima se život veoma brzo otkriva.

Pronađeni su i organizmi na 2,5 kilometara ispod površine za koje je ustanovljeno da se tu nalaze milionima godina – i da uopšte ne zavise od Sunčeve energije. Umesto toga, metanogene arheje su pronašle način da stvaraju metan, koji koriste kako bi zamenile ili popravile određene delove tela.

„Najčudnija stvar za mene je da neki organizmi mogu postojati milenijumima. Oni su metabolički aktivni, ali su u zastoju, sa manje energije nego što smo mislili da je potrebno da bi se održao život“, kaže Lojd.

Podzemne biosfere su uslovljene geologijom i geografijom, a njihova ukupna zapremina je, procenjuje se, veća od dve milijarde kubnih kilometara – i očekuje se da će se u budućnosti povećavati.

Naučnici pokušavaju da ustanove granicu preko koje nema života – ali ispostavlja se da, što dublje kopaju, više života pronalaze. Trenutni maksimum je 122 stepena, ali se veruje da će rekord biti oboren novim istraživanjima i sve preciznijim i sofisticiranijim instrumentima.

U međuvremenu, misterije ostaju: da li život nastaje iz dubina Zemlje ili na površini i šta sve to može da nam otkrije o koevoluciji planete koju nastanjujemo?

Скривени екосистем Земље

/by