Sat za planetu

 

Sat za planetu „Skini se sa plastike, navuci se na prirodu“

 

U subotu 30. marta 2019. godine gradovi širom svijeta će učestvovati u akciji gašenjem svjetala na 60 minuta i time još jednom poslati snažnu poruku da ipak možemo nešto preduzeti u cilju zaštite prirode, ali i skrenuti pažnju na probleme u sredini u kojoj živimo na zanimljiv način. Ovim putem pozivamo sve građane Crne Gore da ugase svijetla na sat vremena u periodu od 20:30 – 21:30h.

Fokus ovogodišnje kampanje je važnost prirode, stoga smo u proteklom periodu organizovali događaje i akcije tokom kojih smo govorili na temu važnosti očuvanja prirodnih resursa.

Priroda nam pruža sve ono što nam je potrebno da živimo, od vazduha koji udišemo do vode koju pijemo i čini naš život boljim. Međutim, sve većim pritiskom na prirodu čovjek ugrožava opstanak svih živih bića na Zemlji. Gašenjem svih svjetala koja u tom momentu nijesu prijeko potrebna, preduzimajući jednu pozitvnu akciju za našu Planetu, pomoći ćete u jačanju globalne odlučnosti da ostvarimo ulogu čuvara naše planete.

Sat za planetu je globalna kampanja kojoj se od 2007. godine, kada je prvi put organizovana, pridružio veliki broj pojedinaca, organizacija i gradova. NVO Green Home je ove kao i predhodnih godina pozvala Opštine, institucije, organizacije, kompanije, kao i pojedince da podrže akciju.

Kampanju će podržati 18 Opština, organizacijom pojedinačnih akcija ali i gašenjem svijetla na sat vremena. Pored opština kampanji će se pdridružiti veći broj poslovnih organizacija različitih djelatnosti, javnih institucija itd.

NVO Green Home u  subotu 30. marta 2019. godine, sa početkom u 20:30h organizuje centralni događaj u okviru kampanje Sat za planetu. Ove godine će u Kraljevom parku biti organizovano veče društvenih igara i akustični sat.

Ovom prilikom želimo pozvati nevladine organizacije, kompanije, institucije i gradove da budu dio ovog svjetskog događaja i da pokažu odgovornost prema sredini u kojoj žive gašenjem svijetla na 60 minuta.

http://www.greenhome.co.me/index.php?IDSP=1158&jezik=lat

/by

22. mart – Dan voda

 

Piše: Bojana Živković

Za Svetski dan voda 22. mart je proglašen u decembru 1992. godine od strane Ujedinjenih nacija kako bi se podigla svest ljudi o značaju voda u životnoj sredini, poljoprivredi, zdravstvu i privredi. Od 1993. godine ovaj dan se obeležava širom sveta različitim manifestacijama. Mi ćemo iskoristiti priliku da vas danas podsetimo ili naučimo osnovne stvari o zagađivanju prirodnih voda.

Prvu fazu u formiranju sastava prirodnih voda predstavlja interakcija sa atmosferom. Supstance koje dospevaju u vodu iz atmosfere su organske, mineralne i radioaktivne materije, kao i čestice prašine i čađi koje se nalaze u vazduhu. Drugom fazom formiranja sastava prirodnih voda smatra se interakcija atmosferskih padavina sa zemljišnim pokrivačem, pri čemu važna uloga pripada prisustvu biljnog pokrivača i njegovom karakteru.

Specifična sposobnost vode da rastvara veliki broj različitih materija uslovila je postojanje veoma širokog spektra različitih prirodnih voda koje se međusobno znatno razlikuju po svojim pokazateljima kvaliteta.

Svaka prirodna voda predstavlja višekomponentni dinamički sistem koji sadrži gasove, neorganske i organske materije u obliku pravih rastvora, u koloidnom ili suspendovanom obliku. Kažemo da je „dinamički sistem” jer se njen sastav neprestano menja. Tome doprinose različiti procesi oksidacije i redukcije, mešanje voda različitog porekla, taloženje soli koje su u njima rastvorene zbog promena temperature i pritiska, taloženje suspendovanih čestica zbog promene brzine proticanja, izmena jona između zemljišta i vode i različiti mikrobiološki procesi koji se odvijaju u prirodnim vodama.

Kvalitet prirodnih voda predstavlja relativan pojam koji se preciznije može odrediti tek kada je, pored vrednosti parametara kvaliteta sirove vode, poznata i njena buduća namena. Svi parametri kvaliteta voda, od kojih se u svakom konkretnom slučaju biraju oni koje je neophodno meriti, mogu se podeliti u četiri grupe: fizički, hemijski, biološki i radiološki.  Kvalitet prirodnih voda u velikoj meri zavisi i od vrste korišćenog izvorišta, njegovih specifičnosti i načina zahvatanja vode.

Zagađivanje vode indirektno je rezultat mnogih ljudskih aktivnosti u okviru poljoprivrede, industrije, izgradnje i urbanizacije. Indirektni izvori uključuju zagađujuće supstance atmosfere koje dospevaju u kišnicu i supstance koje dospevaju u vodu preko zemljišta i sistema podzemnih voda. Zagađujuće materije se iz vazduha talože pod uticajem sile zemljine teže ili se ispiraju atmosferskim padavinama. Atmosferske zagađujuće supstance takođe potiču od ljudske delatnosti kao što su emisija iz automobila i fabrika.

Kada pada kiša ili sneg, voda prikuplja zagađujuće supstance sa zemljine površine i odvodi ih u reke ili jezera. Upotreba zemljišta je ta koja određuje zagađujuće supstance koje dospevaju u vodu.  Tako su za poljoprivredu vezane zagađujuće materije kao što su: đubriva, pesticidi, životinjski otpad, ali i erozija zemljišta tamo gde se poljoprivreda i stočarstvo odvijaju na neodgovarajući način. U industrijskim oblastima zemljište može da sadrži sastojke nepravilno odloženog industrijskog otpada.

Urbanizacija može uzrokovati niz ekoloških problema. Izmena krajolika putem izgradnje uzrokuje ubrzanu eroziju zemljišta. Značajna količina zagađujućih supstanci u vode dospeva i spiranjem sa gradskih površina. Oticanje sa razvijenih područja uključuje parkirališta, krovove, ulice, prilazne puteve itd. Tako se, na primer, sa površine jednog američkog grada srednje veličine za vreme upotrebe benzina sa tetraetil olovom kroz kanalizacioni sistem u vode unosilo do 125 tona olova i do 15 tona žive godišnje. Osim ovih produkata sagorevanja, atmosferske padavine spiraju i benzopirene, kao i ogromne količine soli koje se u zimskom periodu koriste za posipanje saobraćajnica. Đubriva travnjaka, deterdženti od pranja kola i smeće, ulja, maziva i druge opasne hemikalije iz domaćinstva takođe se skupljaju sa kišnicom i odlaze u odvode, a preko njih direktno u vodotokove.

Tačkasti (direktni) izvori zagađivanja uključuju proizvodnju u fabrikama, rafinerijama i postrojenjima za tretman otpada iz kojih mogu dospeti tečnosti različitog kvaliteta direktno u urbane izvore vodosnabdevanja. Najveća količina zagađujućih materija u vodene ekosisteme unosi se otpadnim vodama različitog sastava. Danas je poznato više hiljada zagađujućih materija u  industrijskim otpadnim vodama, među kojima najčešće figuriraju deterdženti, rastvarači, cijanidi, teški metali, neorganske i organske kiseline, amonijak i druga jedinjenja azota, masti, soli, sredstva za beljenje, boje, pigmenti, fenolna jedinjenja, sredstva za štavljenje, sulfidi i dr. Veliki deo pomenutih jedinjenja je biocidan i toksičan.

Kvalitet vode može biti pogoršan različitim vrstama zagađujućih supstanci: hemijskim, biološkim i fizičkim. Hemijske zagađujuće supstance se mogu podeliti na postojane i nepostojane. Postojane zagađujuće supstance uključuju supstance koje se razlažu veoma sporo ili se uopšte ne razlažu i mogu ostati u vodenoj sredini desetinama godina. Ovde spadaju pesticidi, nafta i njeni derivati, polihlorovani bifenili, dioksini, policiklični aromatični ugljovodonici, radionuklidi, teški metali kao što su olovo, živa, kadmijum. Štete koje uzrokuju su ili nepopravljive ili se mogu popraviti samo posle decenija ili vekova.

Nepostojane zagađujuće materije uključuju otpatke iz domaćinstva, đubriva i neki industrijski otpad. Ova jedinjenja razlažu se hemijskim reakcijama ili dejstvom bakterija u jednostavne, nezagađujuće supstance kao što su ugljen-dioksid i azot. Međutim, ako je opterećenost zagađenjem visoka, ovaj proces može dovesti do opadanja nivoa kiseonika i eutrofizacije (koja je prepoznatljiva svima po zelenim naslagama na površini vode). Ovakvo oštećenje može biti popravljeno prirodnim regenerativnim procesima, ali i veštačkom aeracijom (primer za to je vodoskok na Adi Ciganliji).

Poseban izvor zagađenja voda su brodovi, koji su osim zbog sanitarnih otpadnih voda, značajni zagađivači i zbog havarija, posle kojih se u vodi mogu naći ogromne količine nafte i njenih derivata.

Zdravlje čoveka može biti dovedeno u pitanje bilo unošenjem vode koja nije zdrava, bilo preko poljoprivredne ili industrijske upotrebe, odnosno korišćenjem vode u rekreativne svrhe ili samom činjenicom da čovek živi u neposrednoj blizini zagađene vode. Mnoge zagađujuće supstancije koje se nalaze u industrijskim otpadnim vodama pored toksičnih osobina poseduju i sposobnost nagomilavanja u vodenim organizmima, što čini prvi korak njihovog uključivanja u lanac ishrane. Otpadne vode, posebno komunalne, opasne su i sa sanitarno-higijenske tačke gledišta, s obzirom na to da mogu da sadrže patogene mikroorganizme i jaja parazitskih crva.

Ako imate neometan pristup bezbednoj pijaćoj vodi, ako vaše naselje ima kanalizacioni sistem i ako je u vašoj blizini reka ili jezero minimum II klase kvaliteta prirodnih voda, vi ste onda srećan čovek u očima 2,1 milijarde ljudi koji to ni danas nemaju. Potrudite se da tu vrstu sreće naslede i vaši potomci!

 

22. март – Дан вода

/by

21. mart – Dan šuma, Dan drveća i Dan sadnje

Piše: Ana Branković

Na današnji dan u celom svetu obeležavaju se čak tri važna ekološka praznika – danas je Dan šuma, Dan drveća i Dan sadnje. Ovim danom slavimo prirodna bogatstva i dižemo svest o važnosti svih vrsta šuma, drveća i sadnje. Ovaj međunarodni praznik obeležava se tako što lokalne zajednice organizuju aktivnosti koje promovišu važnost šuma i potrebu za njihovim širenjem. Poseban fokus danas se stavlja na povećanje gradskog zelenila.

Šume pokrivaju preko 30% ukupnih kopnenih površina Zemlje, tj. prostiru se na oko 4 milijarde hektara. U Srbiji je trenutno 29% površina pod šumama (oko 3 miliona hektara), a trebalo bi da zahvataju oko 41% površina. Neplanskim sečenjem šuma čovek ugrožava prirodu i, prema procenama stručnjaka, godišnje nestane oko 16 miliona hektara šuma na svetu. Uprkos svemu, šuma je još uvek tu, ali joj je više nego ikada potrebna čovekova zaštita.

Svesne opasnosti drastičnog smanjenja šumskih predela, bogatije države smanjuju štetu uvođenjem koncepta održivog gazdovanja šumama, koji pre svega podrazumeva smanjivanje agresije na šume čestim sečama. Srbija je potpisala rezolucije donete na četvrtoj ministarskoj konferenciji o zaštiti šuma Evrope u Beču 2003. godine, na kojoj su usvojeni Sveevropski kriterijumi i indikatori održivog gazdovanja šumama. Međutim, ovi kriterijumi su okvirnog karaktera, a njihova realna primena podrazumeva proveru i usklađivanje na nacionalnom nivou.

Šume su deo našeg života mnogo više nego što možemo da zamislimo. Brižnom negom i upotrebom njenih održivih resursa, šuma će nas višestruko nagraditi u borbi protiv klimatskih promena. Ona je naš najveći saborac, kao i najveći saborac generacijama koje dolaze. Takođe, šume imaju ključnu ulogu u postizanju Ciljeva održivog razvoja koji su naporima Ujedinjenih nacija stupili na snagu od 1. januara 2016. godine.

Svakog 21. marta UN širi svest o važnosti svih vrsta šuma i njihovog biodiverziteta. Ove godine, na Dan šuma promoviše se edukacija pod nazivom „Naučite da volite šume“. Njome se na globalnom nivou širi poruka da celo čovečanstvo, bez obzira na uzrast, treba da brine o šumama oko nas. Zdrave šume zapravo predstavljaju zdrave otporne zajednice ljudi i perspektivnu ekonomiju.

Značaj šuma sve je veći, imajući u vidu da se do 2030. godine očekuje porast svetske populacije čak do 8,5 milijardi. Edukacijom o važnosti šuma, kako onom najmodernijom tako i tradicionalnom, može se postići krajnji cilj – da šume budu zdrava pluća planete. Takođe, investiranjem u šumarstvo poboljšava se i stanje svetske ekonomije – države daju poslove naučnicima, biolozima, šumarima i lokalnim zajednicama kako bi se sprečila seča šuma i obnovili opustošeni predeli.

Svetski Dan drveća slavi se radi isticanja ogromnog značaja drveta kao biomaterijala od kojeg direktno zavisi održivi razvoj cele planete.Drvo je plemenito i svakako zaslužuje dan kada ćemo slaviti njegov značaj. Valja se podsetiti – ono apsorbuje i skladišti ugljen-dioksid, a poklanja nam kiseonik koji nam je neophodan za opstanak. Drvo je prilagodljivo i prekrasno samo po sebi, a imalo je i ogroman uticaj na tok ljudske civilizacije.Ove godine, na Dan drveća organizuje se poseban događaj u Gracu od strane fondacije World Wood Day (WWDF) i Udruženja International Wood Culture Society (IWCS). Ovo će biti sedmo po redu okupljanje gde se očekuje više od 550 učesnika iz više od 90 zemalja širom sveta, kako bi se posvetila posebna pažnja temi klimatskih promena i uticaju koje drveće ima na njih.

Sa dolaskom proleća budi se i priroda, pa je zato 21. mart idealan dan i za obeležavanje Dana sadnje novih biljaka. U poslednje vreme, mnogo ljudi ima za cilj da svojim zajednicama obezbedi urbanistički isplanirano zelenilo u znatno većoj meri nego ranije. Ovaj takozvani „pokret urbanog baštovanstva“ zapravo predstavlja gajenje hrane u urbanoj sredini. Međutim, urbano baštovanstvo je mnogo više od toga. Ono predstavlja i svojevrstan način ponovnog spajanja čoveka sa prirodom i uživanja u hrani koju je sam stvorio, a ne u hrani koja direktno zavisi od sistema prehrambene industrije.

Idealno gledano, urbano baštovanstvo (ili „urbana agrikultura“) predstavlja prostor gde se prepliću ekološki održive metode, lokalne ekonomije i jaka spremnost među članovima iste zajednice, sve u cilju razvitka lokalnog prehrambenog sistema, tj. lakog pristupa pouzdano zdravoj hrani.

Ovakav vid baštovanstva postao je veoma popularan među mladima, pa sve više i više ima onih koji gaje povrće na svom balkonu ili ispred zgrade. Koristeći drvene ili glinene saksije, organska bašta može da se stvori na veoma malom prostoru.  Godišnje doba, pa i sam mesec i doba dana, veoma su važni faktori za sadnju. Pa zato, počnite sa gajenjem biljaka na svojim terasama baš na ovaj dan i dajte svoj doprinos zelenijoj budućnosti.

Šume i drveće predstavljaju večitu inspiraciju pesnicima i umetnicima.

„Za mene, drveće je uvek bilo najmudriji propovednik. Duboko ih poštujem kada žive u grupama i porodicama, u šumama i šumarcima. Još više, poštujem ih kada stoje sami. Tada je drvo kao usamljeni čovek. Ne kao neki pustinjak lopov koji se skriva zbog svojih poroka, već kao veliki čovek, samac, kao Betoven ili Niče. U krošnjama drveća ceo svet šuška, a njihovi koreni prodiru u beskonačnost; ali to nije nešto što ih sputava, drveće se svom snagom života bori za jednu stvar: da ispuni sebe prateći sopstvene zakone, da stvori svoju jedinstvenu formu, da predstavlja sebe bez ikakvih laži. Ništa nije više sveto, ništa nije bolji primer drugima nego prelepo jako drvo.“

 

HERMAN HESE

ekoblog.info/sr/dan-suma-dan-drveca/?fbclid=IwAR26_ZCgjsrzGougCohzr3uMS8TCtFYH7s16VC9ZEQxLTpgFVMH-j5ooiCg

/by

19. mart – Svjetski dan lasta

Dolazak proljeća vezuje se za pojavu ptica selica, posebno lastavica koje predstavljaju “glasnike” ovog godišnjeg doba. Širom svijeta upravo se 19. mart obilježava kao Dan lasta, tokom kojeg se slavi njihov povratak na gnijezdilišta i početak proljeća. Laste su kosmopolitska grupa ptica i nastanjuju sve kontinente osim Antarktika. Karakteristika ovih ptica je njihova prilagođenost lovu za hranom u letu, tj. najčešće se hrane insektima koje hvataju u letu. Tijelo im je vitko, a krila uska.

U Crnoj Gori je registrovano pet vrsta lasta, i to: gradska lasta (Delichon urbicum), daurska lasta (Cecropis daurica), lasta litičarka (Ptyonoprogne rupestris), brjegunica (Riparia riparia), i seoska lasta (Hirundo rustica).

Gradska lasta se odlikuje perjem koje je sa gornje strane plavo-crno, dok je donja strana tijela bijela. Polovi su slični, dok su mlade ptice smeđe-crne sa gornje strane. Hrani se insketima koje love na velikim visinama ili iznad površine vode. Gnijezda su prvobitno gradile na stijenama, liticama i u ulazima u pećine, dok su se vremenom prilagodile životu u blizini čovjeka, gdje najčešće na ljudskim građevinama formiraju gnijezda pojedinačno ili kolonijalno.

Daurska lasta je vrlo slična seoskoj lasti veličinom i obrisom (dugi rašljasti rep), ali je sa cijele donje strane bijela (nema riđe grlo) dok sa gornje strane preko vrata i nadrepnog regiona ima prugu riđe boje.

Lasta litičarka je jedina lasta stanarica u Crnoj Gori, dok su ostale četiri vrste selice. Smeđe je boje i za razliku od ostalih lasta nema rašljast rep. Naseljava litice u planinskim područjima na većim nadmorskim visinama.

Brjegunica je najmanja lasta koja se može vidjeti u Crnoj Gori. Ona je smeđa s gornje strane tijela, dok je trbuh bijel sa smeđom prugom preko grudi, te ima malo rašljast rep. Hrani se hvatanjem insekata u letu a može pojesti hiljade komaraca na dan. Gnijezdi se u kolonijama na vertikalnim pješčanim obalama gdje gradi tunele duge do 70cm. Gnijezdo kopaju oba partnera i to malo nagnuto uz brdo, da gnijezdo ne poplavi. Gnijezdo se sastoji od grančica i perja u maloj sobici na kraju tunela. Ženka polaže do 6 jaja. U koloniijama može biti do nekoliko stotina parova.

Seoska lasta se odlikuje crnim leđima plavkastog odsjaja, riđim grlom i čelom, bijelim trbuhom i dugim rašljastim repom. Seoske laste, kao i sve naše laste osim brjegunice, vješto grade gnijezda od blata, biljnog materijala i sluzi. Jedna je od vrsta čiji se dolazak u Crnu Goru prati svake godine u okviru međunarodne kampanje “Spring Alive – Proljeće uživo”. Ukoliko ovog proljeća opazite seosku lastu, prijavite nam vaša zapažanja na sajtu http://www.springalive.net/sr-me/migrations/addnew

Zaštita lasta u Crnoj Gori

Poslednjih nekoliko godina Centar za zaštitu i proučavanje ptica bilježi povećanje broja poziva građana u vezi za mogućnostima uklanjanja gnijezda lasta. Kako bi se spriječilo prljanje terasa, a što je najčešći razlog žalbi građana i razlog uklanjanja i uništavanja gnijezda, ispod gnijezda se može postaviti papirna ili drvena polica, koja se potom može redovno mjenjati. U slučaju da tokom sezone ptića neki od njih ispadne iz gnijezda preporučljivo je odmah ptića vratiti nazad u gnijezdo. Ako ne možete locirati gnijezdo ili se ono nalazi isuviše visoko, možete ptića staviti u gnijezdo drugih lasta uz uslov da one u njemu već imaju svoje ptiće. Ovo iz razloga što ptice, roditelji, ne prave razliku između gladnih kljunova i podjednako će biti brižni i prema svojim i prema usvojenim ptićima.

Svih pet vrsta lasta u Crnoj Gori su zakonom zaštićene vrste tako da je zabranjeno ubijanje i uznemiravanje ovih ptica, kao i uklanjanje i uništavanje njihovih gnijezda i mladunaca.

 

http://czip.me/aktuelno/657-svjetski-dan-lasta?fbclid=IwAR28nRnvgO4EaC7RttFOvZqG0UnzaUEf48XzMgmG3p9lr67OEbJtIBY4d0k

/by

18. mart – Svjetski dan reciklaže

Danas, 18. marta, obilježava se Svjetski dan reciklaže, ustanovljen 2015. godine na Svjetskoj konvenciji recikliranja, održanoj u Dubaiju. Prvi put je je obilježen 2018. godine, na sedamdesetu godišnjicu od osnivanja Bureau of International Recycling (BIR). Cilj obilježavanja Svjetskog dana reciklaže je podizanje svijesti ljudi o tome koliko je reciklaža važna. Kako bismo postigli rezultate na globalnom nivou, potrebno je da počnemo od sebe i svoje okoline. Članovi BIR u svom programu o Danu reciklaže, pored vode, vazduha, zemnog gasa, uglja i minerala, prepoznaju reciklažu kao sedmi, neizostavni resurs, koji je za razliku od ostalih, obnovljiv.

Reciklažna industrija je u središtu promjene koja je potrebna u borbi protiv poražavajućih efekata klimatskih promjena, najvećeg ekološkog problema današnjice. Recikliranje, u industriji i domaćinstvu, vodi većem smanjenju emisije ugljen-dioksida na godišnjem nivou nego čitava avio industrija, dok se istovremeno umanjuje eksploatacija vrijednih prirodnih resursa.

Grupi od šest glavnih prirodnih resursa – voda, vazduh, ugalj, nafta, prirodni gas i minerali – pridružio se i sedmi – reciklažni otpad.

Zašto razmišljati o reciklaži

Pod zagađenjem životne sredine se podrazumijevaju promjene u osobinama i kvalitetu osnovnih planetinih svojstava, vode, vazduha i zemljišta. Zagađujuće materije ili supstance, ostaci su onog što proizvodimo, koristimo ili odbacujemo kao iskorišćen proizvod. Te zagađujuće materije nazivamo otpad. Biolozi, ekolozi i stručnjaci za prirodu se trude da nam na različite načine objasne značaj očuvanja planete Zemlje, čiste vode i vazduha. Jedan od najpoznatijih načina očuvanja životne sredine jeste reciklaža.

Prema U.S. Census Bureau, veličina svjetskog stanovništva se širi nevjerovatnom brzinom. Svijet je dosegao brojku od 1 milijardu ljudi 1800. godine, 2 milijarde 1922. godine., a više od 6 milijardi 2000. godine. Procjenjuje se da će svjetska populacija preći cifru na više od 9 milijardi do 2050. godine.

Zemaljska kugla ima fiksni iznos prirodnih resursa – od kojih su već neki potrošeni. Sa rastom populacije povečava se potrošnja raspoloživih resursa, kojih sve manje i manje ima na raspolaganju. To znači da, ako svjetski prirodni resursi budu ravnomjerrno distribuirani, ljudi će  2050. godine imati na raspolaganju  samo 25% resursa po glavi stanovnika u odnosu na 1950. godinu.

Najveći procenat reciklaže u svijetu ima Japan, gdje se reciklira 95% sekundarnih sirovina, dok evropski prosjek u ovoj oblasti iznosi 55%

Ako namjeravamo ostaviti našoj djeci i unucima isti životni standard koji smo uživali, mi moramo sačuvati temelje tog standarda. Sačuvali smo sredstva budućim generacijama za obrazovanje, fakultet, vjenčanja, itd., ali šta je sa uštedom čistog vazduha, vode, izvora goriva, čistog zemljišta?

Neke od najvećih prijetnji budućnosti dolazi od sredstava i stvari koje mi bacamo svaki dan. Kućanski aparati i elektronika često sadrže opasne hemikalije koje će ukoliko se pošalju na lokalnu deponiju, procuriti i zagaditi podzemne vode. Procjene su da svako domaćinstvo proizvede oko 1 tone otpada godišnje .

To  može kontaminirati zemljište u kojem naša hrana raste,  vodu koja će na kraju izaći iz rezervoara na naše slavine. Mnoge od ovih hemikalija se ne mogu  maknuti iz snadbijevanja pitkom vodom, niti iz biljnih kultura koje su dobijene iz zagađenog područja. Opasnosti po ljudsko zdravlje su ogromne.

Bacanjem predmeta koji bi se mogli reciklirati smanjuje se raspoloživa energija, voda i prirodni resursi koji bi se mogli spasiti recikliranjem.

U recikliranje spada sve što može ponovo da se iskoristi, a da se ne baci. U svijetu postoje centri za reciklažu koji iskorišćavaju materijal od starih stvari da bi napravili nove, dok kod nas takvih centara jos nema. Ipak, reciklaža se može upražnjavati u svakodnevnom životu, nezavisno od toga da li postoje centri za reciklažu. Npr. poklanjanje stvari koje se ne koriste je oblik reciklaže.

Reciklaža

Reciklaža je proces ponovne prerade već upotrebljene materije (ambalaže), radi njenog daljeg korišćenja u iste ili slične svrhe. Pri tome se štedi energija, manje zagađuje vazduh, voda i zemljište i čuva se životna sredina.
Ovaj proces prati sakupljanje, izdvajanje, preradu  i izradu novih proizvoda iz iskorištenih stvari ili materijala.Bez uvođenja reciklaže u svakodnevni život nemoguće je zamisliti bilo kakav cjelovit sistem upravljanja otpadom.
Podrubrika zasto reciklirati

ZAŠTO RECIKLIRATI

 

RECIKLAŽOM ŠTEDIMO SIROVINSKE RESURSE

Kada upotrebljene materijale recikliramo dobijajući nove proizvode smanjujemo potrebu za korišćenjem prirodnih resursa. Sirovinski resursi na planeti su ograničeni, ako se ne budemo odgovorno odnosili prema njima čovečanstvo će se u budućnosti suočiti sa nedostatkom nafte, uglja, drveta i drugih materijala.

RECIKLAŽOM ŠTEDIMO ENERGIJU

Upotreba recikliranih materijala u proizvodnji štedi energiju, jer je daleko veća potrošnja kada nove proizvode dobijamo preradom prirodnih sirovina, nego kada se izrađuju od recikliranih materijala. Štednja energije je važan faktor u očuvanju životne sredine i ublažavanja globalnog zagrijevanja i posledica koje ono ostavlja na planetu Zemlju.

RECIKLAŽA POMAŽE ZAŠTITI ŽIVOTNE SREDINE

Svi procesi kojima se dobijaju rude i sirovine su potencijalno štetni za životnu sredinu. Smanjenjem upotrebe prirodnih sirovina smanjuje se zagađenje vazduha, vode i tla, te je reciklaža značajan faktor u očuvanju prirodne sredine. Ušteda energije doprinosi smanjenom emitovanju gasova izazivača efekta staklene bašte.

RECIKLAŽA DOPRINOSI SMANJENJU DEPONIJA I DEGRADACIJE TLA

Broj ljudi na planeti dostigao je 7 milijardi. Srazmjerno porastu stanovnika Zemlje povećava se i količina otpada koji se svakodnevno stvara u domaćinstvima i privredi. Sve je više deponija na kojima se otpad odlaže, a koje degradiraju tlo, smanjuju površinu obradivog zemljišta i postaju potencijalni izvori zaraze ljudi i životinja. Reciklaža značajno smanjuje količlinu otpada koji se odlaže na deponije samim tim i njihovo širenje.  Istovremeno reciklaža smanjuje emisiju metana, gasa koji se stvara na deponijama i koji izaziva efekat staklene bašte i štetne klimatske promene na Zemlji.

 

http://www.reciklirajte.me/index.php/reciklaza/zato-reciklirati

/by

Ekološki grad u ekološkoj državi

U okviru projekta ”Ekološki grad u ekološkoj državi”, koji se realizuje uz podršku Green Home, NVO Natura je održala inicijalni sastanak sa predstavnicima Opštine Kolašin, odnosno Sekretarijata za zaštitu životne sredine. Sem prezentacije projekta, dogovorili smo i plan zajedničkih aktivnosti u narednih 6 mjeseci koliko projekat traje a posebno pripremu Odluke o selektivnom odlaganju otpada za opštinu Kolašin.
Ovim putem posebno zahvaljujemo Sekretaru ovog Sekretarijata Milu Glavičaninu, kao i njegovim kolegama Milovanu Vlahoviću i Balši Cvetkoviću na ukazanoj podršci i radujemo se zajedničkom radu u narednom periodu.
Inače, projekat se realizuje u partnerstvu sa NVO Građanska inicijativa mladih iz Rožaja, a u okviru projekta “Zajedno za bolju klimu u Crnoj Gori” koji implementira Green Home u saradnji sa partnerskim organizacijama Climate Action Network iz Brisela (CAN Europe) i Savjet za zelenu gradnje Crne Gore. Projekat je podržala Delegacija Evropske unije u Crnoj Gori kroz IPA Programa za razvoj civilnog društva 2016, Crna Gora i traje 30 mjeseci, od marta 2018. do kraja avgusta 2020.

/by

5. mart – Svjetski dan energetske efikasnosti

 

 

 

ENERGIJA

Šta će biti kada potrošimo resurse?

Pod pojmom energetska efikasnost podrazumevamo niz mera čiji je cilj korišćenje minimalne količine energije. Poenta je svesti energiju na minimum kako bismo ostvarili uštedu i sačuvali životnu sredinu od zagađenja. Postoje mnogi načini da damo malu, ali veoma značajnu pomoć ka ostvarenju energetske efikasnosti. Obične sijalice možemo da zamenimo štedljivim LED sijalicama. Korišćenjem mikrotalasne peći prilikom podgrevanja obroka možemo ostvariti uštedu do 80% energije. Kada kuvamo ručak, lonac ili šerpu bi trebalo poklopiti jer tako štedimo 20% energije. Podešavanjem klima uređaja sa 26 na 25 stepeni štedimo 9% energije, korišćenjem mašine za pranje sudova štedimo 60% energije i 85% vode u odnosu na ručno pranje. Da bismo uštedeli energiju možemo dosta uraditi i gašenjem svetla, televizora, računara i punjača za mobilni telefon kada ih ne koristimo. Dakle, kao što se iz navedenih primera može videti, možemo da učinimo dosta, ali najveću pomoć bismo dobili prelaskom na „zelenu energiju“. Šta znači „zelena energija“? To je ona energija koju dobijamo pomoću obnovljivih izvora energije u koje spadaju: energija vetra, energija sunca, biomasa, geotermalna energija i to je energija koja ima minimalno štetan uticaj na životnu sredinu. Najveći pomak bismo napravili korišćenjem vetroelektrana, solarnih panela i biomase. Energija vetra ne zagađuje vazduh, ne emituje ugljen-dioksid, ne zauzima puno zemljišta i pri njenoj upotrebi nema štetnih otpadaka. U Srbiji je zasad pušteno u rad dve probne vetroelektrane, a većina investitora ih izbegava zato što im za gradnju treba oko 40 različitih dozvola, potpisa i saglasnosti. Veliki problem je i pitanje vlasništva nad zemljištem. Ipak, i pored svega toga, energija vetra ima najveći potencijal od svih vidova obnovljivih izvora energije, ali je nažalost nedovoljno iskorišćena. Biomasa je biorazgradivi deo proizvoda, otpada i ostataka iz poljoprivredne proizvodnje. Energija iz biomase dolazi u čvrstom, tečnom (biodizel, bioetanol, biometanol) i gasovitom stanju (biogas i deponijski gas). Biomasa se može pretvoriti u energiju sagorevanjem i tako se može proizvesti pregrejana vodena para za grejanje u industriji, domaćinstvima i za dobijanje električne energije za termoelektrane. Takva postrojenja kao gorivo koriste otpad iz šumarstva, komunalni i industrijski otpad, slamu i ostale poljoprivredne ostatke. Veliku važnost ima i biomasa iz poljoprivredne proizvodnje (kukuruz, suncokret, slama, koštice višanja, kore od jabuka i ostaci koji nastaju pri rezanju vinove loze). Biodizel je gorivo dobijeno od biljnih ulja ili od korišćenih ulja i masti. Proizvodi se od ulja suncokreta, uljane repice, soje i ricinusa. U Evropi se za proizvodnju biodizela najviše koristi ulje uljane repice 82,8% i ulje suncokreta 12,5%, dok se u Americi najviše koristi ulje soje. U nekim azijskim zemljama se koristi i palmino ulje. Prednosti biodizela: smanjuje emisiju ugljen-dioksida za 42,7%, ugljenih hidrata za 56,3%, toksina za 60 – 90%, uz potpuno izbacivanje sulfata. Nažalost kod nas većina ljudi nije upoznata sa činjenicom da može da se greje na pelet, piljevinu, slamu ili seno. Grejanjem na ove sirovine smanjila bi se zagađenost vazduha i ostvarila velika ušteda, što je veoma važna stavka, naročito ako uzmemo u obzir da smo po zagađenosti vazduha među vodećim državama u Evropi, kao i da je zimi zagađenost vazduha najveća zato što se grejemo na ugalj, lignit i mazut. Biomasa, kao ni energija vetra, nažalost nije dovoljno zaživela kod nas.

Energija sunca se, osim u cilju dobijanja električne energije, može upotrebiti za dobitak toplotne energije. Da bi energija sunca mogla da se upotrebi za toplotnu energiju, moraju se izgraditi solarni kolektori koji, kao i solarni paneli, apsorbuju sunčevu energiju. Kada je kolektori prihvate, oni je prevedu u toplotnu energiju koja se koristi za zagrevanje vode i vazduha unutar objekta na kojem je kolektor ugrađen. Da bi energija mogla da se upotrebi za zagrevanje vode, kolektor mora biti povezan sa bojlerom i recimo radijatorom u slučaju zagrevanja vazduha. Solarni kolektori se kao i paneli ugrađuju na krov. Tri najvažnije stvari koje bismo ostvarili ugradnjom solarnih kolektora i panela jesu: apsolutna isplativost, ušteda i minimalan, skoro nikakav štetan uticaj na životnu sredinu. Reciklaža je veliki saveznik pri ostvarenju energetske efikasnosti, zato što reciklažom aluminijima uštedimo 95% energije, reciklažom metala štedimo 40% vode i 75% energije, a reciklažom papira i kartona ostvarujemo uštedu od 40% energije i ujedno spašavamo drveće od seče. Šteta što je reciklaža kod nas „mrtvo slovo na papiru”, a toliko dobrih stvari bi postigli njenom primenom. Pored obnovljivih izvora i reciklaže, u energetski efikasne mere spadaju: izolacija prostora koji se greje ili hladi, zamena stare stolarije prostorija koje se greju ili hlade, kao i ugradnja mernih i regulacionih uređaja. Možemo dosta da učinimo da Srbija postane energetski efikasna, zar ne? Ja ću reciklirati i koristiti LED sijalice tj. preduzeću neke od mera kako bih uštedeo energiju i sačuvao životnu sredinu. Da li ćeš to isto uraditi i ti ili možda imaš još neki predlog koji nije naveden u ovom tekstu? Radujemo se dodatnim predlozima.

 

Priredio: Stefan Tošić

 

 

05.03. – Светски дан енергетске ефикасности

/by