Prava lica sa invaliditetom
Lica sa invaliditetom ostvaruju pravo na profesionalnu rehabilitaciju, uključivanje u mjere aktivne politike zapošljavanja i zapošljavanje.
Za ostvarivanje ovih prava koriste se sredstva Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom.
Profesionalna rehabilitacija
Pravo na profesionalnu rehabilitaciju može ostvariti nezaposleno lice sa invaliditetom, koje se zbog umanjene radne sposobnosti ne može uspješno uključiti u tržište rada, odnosno zaposleno lice sa invaliditetom, koje zbog umanjene radne sposobnosti ne može zadržati postojeće zaposlenje, odnosno napredovati u njemu.
Profesionalna rehabilitacija obuhvata mjere i aktivnosti koje se realizuju kod izabranog izvođača profesionalne rehabilitacije, sa ciljem da se lice sa invaliditetom na odgovarajući način osposobi za rad, zadrži zaposlenje, u njemu napreduje ili promijeni svoju profesionalnu karijeru, a to su :
- savjetovanje, podsticanje i motivisanje lica sa invaliditetom na aktivno traženje zaposlenja;
- utvrđivanje preostale radne sposobnosti;
- pomoć u prihvatanju vlastite invalidnosti i upoznavanje sa mogućnostima uključivanja u osposobljavanje i rad;
- pomoć prilikom izbora odgovarajućih profesionalnih ciljeva;
- razvijanje socijalnih spretnosti i vještina;
- pomoć prilikom traženja odgovarajućeg radnog mjesta;
- analiza konkretnog radnog mjesta i radnog okruženja lica sa invaliditetom;
- izrada plana prilagođavanja radnog mjesta i radnog okruženja za lice sa invaliditetom;
- izrada plana potrebne opreme i sredstava za rad za lice sa invaliditetom na tom radnom mjestu;
- osposobljavanje za rad na konkretnom radnom mjestu;
- praćenje i stručna pomoć prilikom osposobljavanja i obrazovanja;
- praćenje lica sa invaliditetom na radnom mjestu, nakon zaposlenja;
- evaluacija uspješnosti procesa rehabilitacije za pojedino lice sa invaliditetom;
- ocjenjivanje radnih rezultata zaposlenog lica sa invaliditetom.
Lice sa invaliditetom podnosi zahtjev za ostvarivanje prava na profesionalnu rehabilitaciju birou rada Zavoda, prema mjestu prijavljivanja na evidenciju nezaposlenih, odnosno prema mjestu rada.
Za lica sa invaliditetom, zahtjev može podnijeti i savjetnik za profesionalnu rehabiliticiju Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, uz njegovu saglasnost, kao i poslodavac za zaposleno lice sa invaliditetom, uz saglasnost tog lica.
Uz zahtjev, koji je na propisanom obrascu, podnosi se dokaz o ostvarenom statusu lica sa invaliditetom, kao i nalazi i mišljenja stručnih lica, kojim se dokazuje, da pored zdravstvenih smetnji, lice sa invaliditetom ima obrazovne, psihološke, socio-ekonomske ili druge smetnje, koje umanjuju mogućnost zapošljavanja odnosno mogućnost zadržavanja postojećeg zaposlenja ili napredovanja u njemu.
Dokumentacija se podnosi u originalu, ovjerenoj fotokopiji ili fotokopiji uz koju podnosilac zahtjeva daje na uvid original.
Rukovodilac biroa rada Zavoda donosi rješenje o priznavanju prava na profesionalnu rehabilitaciju, na osnovu mišljenja prvostepene komisije za profesionalnu rehabilitaciju birou rada. Ako je lice sa invaliditetom nezadovoljno rješenjem, može izjaviti žalbu drugostepenoj komisiji za profesionalnu rehabilitaciju Zavoda.
Savjetnik za profesionalnu rehabilitaciju biroa rada, na osnovu konačnog rješenja, u saradnji sa licem sa invaliditetom, sačinjava plan profesionalne rehabilitacije.
Na osnovu plana profesionalne rehabilitacije, lice sa invaliditetom se upućuje izabranom izvođaču profesionalne rehabilitacije, u mjere i aktivnosti profesionalne rehabilitacije: savjetovanje, podsticanje i motivisanje lica sa invaliditetom na aktivno traženje zaposlenja i utvrđivanje preostale radne sposobnosti.
Nakon realizacije ovih mjera, izvođač profesionalne rehabilitacije dostavlja prvostepenoj komisiji za profesionalnu rehabilitaciju biroa rada, nalaz i ocjenu o preostaloj radnoj sposobnosti lica sa invaliditetom, sa predlogom uključivanja tog lica u druge odgovarajuće mjere i aktivnosti profesionalne rehabilitacije.
Takođe, rješenje o utvrđenoj preostaloj radnoj sposobnosti lica sa invaliditetom donosi rukovodilac biroa rada i na osnovu istog, savjetnik za profesionalnu rehabilitaciju, u saradnji sa tim licem, dopunjava plan profesionalne rehabilitacije, radi njegovog uključivanja u druge odgovarajuće mjere i aktivnosti profesionalne rehabilitacije. Ovaj plan se može, tokom izvođenja mjera i aktivnosti profesionalne rehabilitacije, mijenjati u skladu sa mišljenjem stručnog tima izvođača profesionalne rehabilitacije.
Nakon sprovedenih mjera i aktivnosti profesionalne rehabilitacije, izvođač profesionalne rehabilitacije daje mišljenje o mogućnosti zaposlenja lica sa invaliditetom i dostavlja ga prvostepenoj komisiji za profesionalnu rehabilitaciju.
Na osnovu mišljenja izvođača profesionalne rehabilitacije, prvostepena komisija za profesionalnu rehabilitaciju, daje ocjenu o mogućnosti zaposlenja lica sa invaliditetom, pod opštim, odnosno posebnim uslovima, uključivanjem u odgovarajuće mjere aktivne politike zapošljavanja, odnosno ocjenu da je lice nezapošljivo.
Rješenje o mogućnosti zaposlenja lica sa invaliditetom donosi rukovodilac biroa rada.
Nezaposleno lice sa invaliditetom, za vrijeme trajanja profesionalne rehabilitacije ima pravo na novčanu pomoć na ime troškova za prevoz, ishranu i sl., u visini od 15% od prosječne mjesečne zarade u Crnoj Gori. Pravo na novčanu pomoć za troškove prevoza pripada pratiocu lica sa invaliditetom, u visini od 50% od navedenog iznosa.
NVO Natura realizuje projekat “Za veću inkluziju lica sa invaliditetom na tržištu rada u Kolašinu” koji je podržan na konkursu za finansiranje projekata zapošljavanja lica sa invaliditetom – grant šema, Zavoda za zapošljavanje Crne Gore.
Grant šemom dodjeljuju se sredstva Fonda za profesionalnu rehabilitaciju
Glavni cilj projekta: Doprinijeti poštovanju prava osoba sa invaliditetom na jednak pristup tržištu rada.
Specifični cilj: Profesionalno osposobljavanje za rad osoba sa invaliditetom sa teritorije opštine Kolašin u skladu sa potrebama tržišta rada.